Het is voor veel mensen heel normaal om af en toe alcohol te drinken. We proeven, proosten en vieren met alcohol, worden thuisbrouwers en ieder terras heeft tegenwoordig wel een cocktailmenu.
Maar in hoeverre past het drinken van alcohol eigenlijk bij een koolhydraatarm voedingspatroon? Wanneer je wilt afvallen, kun je dan nog wel een glaasje alcohol nemen?
Tijd om te ontdekken wat alcohol nou echt met je doet en hoe je er het beste mee om kan gaan zodat je jouw gezonde doelen behaalt.
Na het lezen van dit artikel weet je:
- Hoe alcohol ontstaat
- Welke eigenschappen alcohol heeft en wat die met je doen
- Hoe jouw lichaam omgaat met alcohol
- Welke voedingswaarden alcohol heeft
- 10 redenen waarom alcohol en afvallen niet samengaan
- Wat de gezondheidsrichtlijnen zijn rondom het drinken van alcohol
- 6 recepten voor gezonde en alcoholvrije drankjes
Hoe ontstaat alcohol?
De alcohol in drankjes die naar verhouding matig alcohol bevatten, zoals wijn en bier, ontstaan vanuit een natuurlijk vergistingsproces. De suikers worden kortgezegd omgezet in alcohol.
Wanneer een drankje een hoger percentage alcohol bevat, dan komt dit doordat de producent alcohol toevoegt (denk aan port en sherry bijvoorbeeld). De zogeheten ‘sterke drank’ komt tot stand wanneer het wordt gedestilleerd. Het drankje met toegevoegd alcohol wordt als het ware ingekookt en er ontstaat een hoger percentage alcohol.
De alcohol die van nature ontstaat of wordt toegevoegd heet ‘ethanol’.
Ethanol is een kleurloze vloeistof die als oplosmiddel wordt gebruikt in onder andere schoonmaakmiddel, bestrijdingsmiddelen, alcoholische dranken en als additief in benzine. Het kan verdampt of in vloeibare stof gebruikt worden. Pure alcohol (ethanol) is giftig en dodelijk. Dat verklaart ook waarom de glazen kleiner worden, naarmate er meer alcohol in het drankje zit.
Welke eigenschappen heeft alcohol en wat doet het met je?
We vinden een glas alcohol erbij gezellig, het maakt mensen minder verlegen en zorgt voor een feestelijk tintje wanneer er wat te vieren is. Zo zijn er verschillende tradities ontstaan waarin alcohol een belangrijke rol heeft.
Denk daarbij aan een toost uitbrengen op een huwelijk en bij een zakendeal of de aankoop van een huis en zelfs de gemiddelde babyshower gaat gepaard met het heffen van het glas. Ook het combineren van wijn met spijs en de velen soorten proeverijen zijn activiteiten waar mensen van genieten. Het maakt ons fijnproevers en bourgondiërs.
Maar dat zijn de eigenschappen die wij alcohol in de samenleving toedichten. Maar los van de emotie en beleving: welke eigenschappen heeft het?
- Alcohol heeft een verdovend effect. Eventuele pijn neemt tijdelijk af.
- Je zintuigen gaan wat achteruit en remmingen verdwijnen wat meer. Dit resulteert in waziger zicht en het luider praten.
- Balans en evenwicht worden op een gegeven moment slechter, waardoor je wankeler staat en niet meer recht loopt.
- Je inschattingsvermogen wordt slechter vanwege de verdovende werking. Het maken van gezonde keuzes en het zorgen voor jouw eigen veiligheid en die van anderen komen in het gedrang.
- Alcohol onttrekt vocht aan je lichaam, waardoor je steeds meer dorst krijgt.
Alle factoren hierboven zorgen er dan ook voor dat het nemen van nóg een glas of het toch bijbestellen van een vette snack een goed idee lijkt.
Hoe gaat jouw lichaam om met alcohol?
Heel effectief! Het lichaam is ingesteld om het afbreken van gevaarlijke stoffen altijd voorrang te geven. Na het nemen van de eerste slok komt je lichaam direct in actie. Er wordt adrenaline aangemaakt om je hartslag te versnellen en je lichaam de benodigde energie te geven die het afbreken vereist.
De spijsvertering en darmwerking worden stilgezet. Dit houdt in dat de suikers en vetten worden opgeslagen in de vetcellen. Dit vereist ook veel insuline, omdat er veel suikers en energie het lichaam inkomen. Het lichaam is namelijk allereerst de alcohol aan het verwerken.
De lever begint direct aan het afbreekproces van de alcohol. Na het afbreken gaan de afvalstoffen pijlsnel door je nieren richting je blaas. Je moet daardoor vaker naar het toilet.
Dit afbraakproces vereist veel water, waardoor je een dorstig gevoel krijgt. Ook verliest je lichaam veel zouten en mineralen waardoor je sneller trek krijgt.
Welke voedingswaarden heeft alcohol?
Het alcoholcomponent in je drankje levert je geen voedingswaarden. 1 gram pure alcohol bevat 7 kcal. We noemen dat ‘lege calorieën’ omdat ze je lichaam niets te bieden hebben. Je wordt er dus letterlijk niet door gevoed.
Daarentegen zijn de smaakmakers en aanvullingen waar het drankje uit bestaat vaak de reden waardoor een onschuldig drankje ineens een ware caloriebom blijkt te zijn. Deze zitten vaak boordevol suikers. In onderstaande tabel zie je de meest voorkomende drankjes met hun voedingswaarden:
| Drankje met eenheid | Kcal per eenheid | Hoeveelheid suiker |
| Glas witte wijn (150 ml) | 122 kcal | 1,4 gram |
| Glas rode wijn (150 ml) | 125 kcal | 1,0 gram |
| Glas rosé wijn (150 ml) | 110 kcal | 1,7 gram |
| Flesje pils (330 ml) | 155 kcal | 0,0 gram |
| Flesje speciaalbier (330 ml) | 173 kcal | 1,6 gram |
| Gin & Tonic (250 ml) | 171 kcal | 15,0 gram |
| Mojito (250 ml) | 217 kcal | 23,5 gram |
| Port (100 ml) | 165 kcal | 8,0 gram |
| Baileys (100 ml) | 327 kcal | 25,0 gram |
Nu kun je natuurlijk denken dat het bij sommige drankjes wel meevalt.
De pech is alleen dat het wordt opgeteld bij wat je die dag al eet. Stel je eet een gemiddelde dag uit een Leef Puur Natuur programma, dan bestaat dat ongeveer uit 1550 kcal. Wanneer je dan in de avond een borrel hebt met vrienden en je neemt daar 3 glazen witte wijn bij, dan zul je daar 366 kcal bij op moeten tellen. Bovendien is de kans groter dat je er ook nog wat zoutjes bij pakt.
10 redenen op een rijtje waarom alcohol en afvallen niet goed samengaan.
Om af te vallen heeft je lichaam balans nodig. Alcohol heeft daar helaas een verstorend effect op en dat zie je terug in het moeilijker kunnen afvallen. Maar wat zijn nou precies de redenen dat alcohol drinken wanneer je wilt afvallen, geen goed idee is?
Hieronder volgen 10 redenen waarom alcohol drinken het afvallen moeilijker maakt:
Verstoring spijsvertering
Je lichaam is druk met het afbreken van alcohol. De spijsvertering en dus ook de darmwerking staan tijdelijk stil. Dat komt een stabiele spijsvertering niet ten goede.
Verminderde vitamineopname
Wanneer de spijsvertering minder goed verloopt, komt ook de vitamineopname in het gedrang. Dat is vervelend wanneer je op een gezonde manier wilt afvallen en je juist vitaal wilt voelen.
Onttrekt vocht aan je lichaam
Het afbreken van alcohol vereist zoveel vocht, dat je vochthuishouding ontregelt raakt. Dat houdt in dat overige afvalstoffen niet goed afgevoerd worden; daar is simpelweg geen tijd en vocht meer voor in je lichaam.
Je lichaam gaat vocht vasthouden, je huid raakt uitgedroogd, obstipatie ligt op de loer en je krijgt een opgeblazen gevoel.
Vetverbranding stopt
Zoals al eerder omschreven krijgt de afbraak van alcohol voorrang. Je lichaam haalt daar de energie vandaan waardoor de overige energiebronnen worden opgeslagen in vetcellen. Dit zorgt voor een toename in gewicht.
Inname lege kcal
Je lichaam wordt gevuld met calorieën die geen voedingswaarden opleveren voor het lichaam. Deze neem je in naast gewone voeding waardoor je vaak op meer calorieën uitkomt dan je had gewild.
Verstoort de nachtrust
Door het verdovend effect van alcohol val je waarschijnlijk sneller in slaap. Helaas bereikt de slaapcyclus niet het gezonde en herstellende effect van een normale nachtrust. Zelfs na 1 of 2 glazen wordt je slaapkwaliteit al meetbaar slechter. Je slaapt lichter en korter.
Tast je organen aan
Vanwege de giftige werking van de alcohol, raken alle organen die ermee in aanraking komen aangetast.
Zorgt voornamelijk voor gevaarlijk buikvet
Je lichaam geeft het afbreken van alcohol voorrang. De overige ingenomen calorieën worden opgeslagen in de vetcellen die het dichtst bij zijn: die in de buikholte. Wanneer je dagelijks inspanningen doet om je buikvet te verminderen, zorgt het verstorend effect van alcohol er dus helaas voor dat het wat moeilijker wordt om buikvet te verliezen.
Heeft een verstorend effect op je cortisol
De afbraak van alcohol in het lichaam zort voor de aanmaak van adrenaline en cortisol (stresshormoon). Dat is natuurlijk heel efficiënt van het lichaam, maar wanneer dit dagelijks gebeurt kan er een chronisch teveel aan stress in je lichaam zijn.
Vergroot de kans op chronische klachten
Wanneer je regelmatig drinkt dan gebeurt er dus van alles in je lichaam. De suikers laten de bloedsuikerspiegel steeds schommelen, je lichaam maakt vaak te veel insuline aan, je metabolisme loopt terug en je lijf ervaart veel stress.
Wat zijn de gezondheidsrichtlijnen rondom het gebruik van alcohol?
Zowel de World Health Organisation (WHO) als het Nederlandse Voedingscentrum hanteren allemaal de volgende richtlijnen: Drink niet of maximaal 1 glas per dag.
6 recepten voor alcoholvrije drankjes
Lekker en gezond om mee te variëren. Een smaakvolle afwisseling van water.
Alle hoeveelheden zijn voor 1 drankje.
Gingerberrie
Ingrediënten:
- 1 plakje verse gember, ¼ cm dikte
- 10 blauwe bessen
- 150 ml water
- 2 ijsklontjes
- 1 takje munt
Bereidingswijze:
- Schil de gember.
- Pureer de bessen, het water en de gember met een staafmixer.
- Zeef het sap.
- Vul een glas met ijsklontjes, het sap en een takje limoen.
Lemon & Lime
Ingrediënten:
- 1 limoen
- 1 citroen
- 100 ml waterkefir of kombucha
- 2 ijsklontjes
- Optioneel: takje verse munt
Bereidingswijze:
- Pers de citroen en de limoen en voeg samen in een glas.
- Voeg de ijsklontjes en eventueel munt toe.
- Schenk de kombucha of waterkefir erop.
‘Virgin Mojito’
Ingrediënten:
- 100 ml waterkefir
- 100 ml rooibosthee
- 1 schijfje verse gember
- 2 takjes verse munt
- Sap van een ½ limoen
- 2 dunne schijfjes limoen
- 3 ijsblokjes
Bereidingswijze:
- Zet de rooibosthee en laat afkoelen.
- Pers de limoen.
- Vul een glas met de ijsblokjes, gember en de verse munt.
- Schenk de afgekoelde rooibosthee erop.
- Schenk de waterkefir erop en roer het een beetje door met de takjes munt.
‘Virgin Bloody Mary’
Ingrediënten:
- 200 ml tomatensap
- Sap van ½ limoen
- 1 druppel (of meer naar smaak) tabasco
- 2 druppels olijfolie extra vierge
- Zeezout
- ½ stengel bleekselderij, schoongemaakt
- 4 ijsblokjes
Bereidingswijze:
- Pers het sap uit de limoen.
- Leg de ijsblokjes onderin een groot glas en schenk de tomatensap erin.
- Voeg het limoensap, de tabasco, een klein beetje zeezout en de olijfolie toe.
- Roer het geheel met de stengel bleekselderij.
Black lemon on ice
Ingrediënten:
- 100 ml zwarte thee
- 100 ml rooibosthee
- Sap van ½ citroen
- 1 kruidnagel
- 3 ijsblokjes
Bereidingswijze:
- Zet beiden theesoorten, voeg samen en laat afkoelen en goed koud worden in de koelkast, met de kruidnagel erin.
- Pers de citroen uit.
- Vul een hoog glas met ijsblokjes en verwijder de kruidnagel uit de ijskoude thee.
- Schenk de koude thee en het citroensap tegelijk in het glas.
‘Virgin Strawberry Margarita’
Ingrediënten:
- 100 ml witte of groene thee
- 20 ml limoensap
- 20 ml citroensap
- 20 gram aardbeien
- 6 ijsblokjes
- Beetje kokosrasp
Bereidingswijze:
- Zet een mooi en breed (cocktail)glas in de vriezer of koelkast zodat het goed koud wordt.
- Zet thee en laat afkoelen.
- Ga met de binnenzijde van een uitgeperst schil limoen of citroen langs de rand van het gekoelde glas.
- Leg de kokosrasp op een schoteltje en druk het glas ondersteboven door de rasp zodat er een klein randje op het glas komt.
- Blend de thee, het citroensap, het limoensap, de aardbeien en de ijsblokjes samen tot een glad geheel.
- Schenk het drankje in het gekoelde glas.
