Buikpijn, diarree of juist verstopping, vermoeidheid en een opgeblazen gevoel. Dit zijn allemaal kenmerken waar mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS) mee te maken hebben.
In dit artikel lees je:
- Wat het prikkelbare darmsyndroom is
- Wat de symptomen zijn van een prikkelbare darm
- Hoe het prikkelbare darm syndroom ontstaat
- Hoe de diagnose PDS wordt gesteld
- Hoe je een prikkelbare darm kunt behandelen
- Hoe je je klachten met voeding kunt verminderen
Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom?
Het Prikkelbare Darm Syndroom, ook wel PDS of spastische darm genoemd, is een darmaandoening waarbij de functie van het maag-darmkanaal is verstoord.
De darm, in de meeste gevallen de dikke darm, maakt te weinig of juist te veel bewegingen. Hierdoor ontstaat verstopping of juist diarree. Ruim 10% van alle Nederlanders en maar liefst 6 tot 18% van de gehele wereldbevolking heeft te maken het prikkelbaredarmsyndroom. Wanneer je een chronische darmontsteking hebt, is de kans op PDS over het algemeen groter.
Wat zijn de symptomen van een prikkelbare darm?
Iedereen heeft wel eens buikpijn, rommelende darmen of last van verstopping of diarree. Maar wanneer je chronisch last hebt van je buik, is de kans groot dat je PDS hebt.
Bij het prikkelbare darmsyndroom kunnen de volgende klachten ontstaan:
- Buikpijn
- Opgezette buik
- Wisselende ontlasting (hard, zacht, breiig, diarree)
- Obstipatie
- Winderigheid
- Vermoeidheid
- Opgeblazen gevoel
- Misselijkheid
Sommige mensen met PDS voelen de buikpijn tot in hun rug. Ook kunnen zelfs gewrichtsklachten ontstaan door deze darmaandoening.
PDS is niet gevaarlijk en het kan ook geen schade aan de darm veroorzaken. Met het prikkelbare darm syndroom heb je ook geen verhoogd risico op andere darmziekten. Wel is het natuurlijk ontzettend vervelend.
Let op! Klachten zoals koorts, bloed bij de ontlasting en onverklaarbaar gewichtsverlies zijn geen symptomen van PDS. Ga met deze klachten altijd direct naar de huisarts.
Hoe ontstaat het prikkelbare darmsyndroom?
Helaas is (nog) niet precies bekend hoe PDS kan ontstaan. Soms zie je dat het erfelijk is, maar het kan ook ontstaan na een buikgriep, lang gebruik van antibiotica of een operatie. Ook stress en voeding spelen een rol bij PDS.
Onderzoeken naar de oorzaak van PDS
Wereldwijd worden continu onderzoeken gedaan naar de oorzaak van het prikkelbare darmsyndroom.
Zo lieten wetenschappers van de KU Leuven onlangs zien dat een bacteriële infectie in de darmen grote verandering teweeg kan brengen in de lokale reactie van het afweersysteem. Daardoor wordt bepaalde voeding door het afweersysteem opeens als schadelijk beschouwd.
Normaal reageert ons immuunsysteem niet op wat we eten, maar bij mensen met PDS komen bepaalde cellen van het immuunsysteem, mestcellen genoemd, toch in actie en maken ze de stof histamine aan. Deze stof veroorzaakt vervolgens pijn en ongemak [1].
Een ander onderzoek, van wetenschappers uit Australië, toonde aan dat mensen met PDS meer receptoren op de huid hebben die voor jeuk zorgen. Diezelfde receptoren zitten ook in de darm. Zodra de receptoren op de huid getriggerd worden, worden ook de receptoren (zenuwen) in de darmen geactiveerd. De zenuwen geven vervolgens een pijnsignaal af en zo ontstaat buikpijn [2].
Echter is er nog geen eenduidig antwoord op wat de exacte oorzaak van het prikkelbare darmsyndroom is en daarom wordt er nog dagelijks onderzoek naar gedaan.
Hoe wordt de diagnose PDS gesteld?
Heb je het vermoeden dat je PDS hebt? Ga dan naar je huisarts.
Hij of zij zal de diagnose stellen met behulp van de Rome IV-criteria. Dit houdt in dat aan de volgende criteria moet worden voldaan:
- Je hebt al langer dan 6 maanden klachten.
- Je hebt in de afgelopen 3 maanden minimaal 1 dag per week buikpijn gehad.
- Er zijn geen andere signalen zoals bloed bij de ontlasting, gewichtsverlies of alleen maar diarree.
- Je hebt minstens 2 van de volgende symptomen:
-
- De buikpijn hangt samen met de ontlasting.
- Je ontlasting is veranderd (zachter of harder) sinds de klachten.
- Je hebt last van diarree of verstopping.
Als alle 4 de punten op jou van toepassing zijn dan krijg je de diagnose Prikkelbare Darm Syndroom.
Online PDS-test
Online kun je een test doen om te kijken of je mogelijk PDS hebt. De uitkomst hiervan kun je meenemen naar je huisarts.
Hoe kun je je een prikkelbare darm behandelen?
In Nederland zijn verschillende manieren waarop PDS wordt aangepakt. Per persoon wordt gekeken naar welke behandeling het meest effectief is. Samen met je huisarts kun je een keuze maken uit de volgende behandelingen:
- Actief stress verminderen
- Medische hypnose
- Lage dosis antidepressiva gebruiken
- Voedingspatroon aanpassen
De meest laagdrempelige en natuurlijke manier is het aanpassen van je voeding. Voor de meeste mensen met PDS geldt dat hiermee de meeste klachten zullen verminderen of zelfs zullen verdwijnen.
Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat er een verband is tussen een tekort aan vitamine D en PDS [3].
Wanneer je het prikkelbare darmsyndroom hebt, is het daarom raadzaam om je vitamine D waarde te laten controleren. Dit kan via een bloedtest, die aangevraagd kan worden door je huisarts.
Indien je waardes te laag zijn, kan vitamine D suppletie je helpen de klachten te verminderen. Voor meer informatie over vitamine D kun je het artikel dat wij erover schreven raadplegen.
Hoe kun je je klachten met behulp van voeding verminderen?
Voeding speelt een hele grote rol bij de hoeveelheid klachten die je ervaart van het prikkelbaredarmsyndroom en bij darmproblemen in het algemeen. Helaas is het wel zo dat de ene persoon anders reageert op bepaalde voeding dan een ander. Je zult dus altijd zelf een zoektocht moeten starten in welke producten bij jou klachten uitlokken.
Om het je hopelijk iets makkelijker te maken, kun je met onderstaande producten gaan uitproberen of deze klachten bij jou geven:
- Witproducten (o.a. witbrood, witte pasta, witte rijst, etc.)
- Lactose (o.a. in melk, yoghurt, kwark, room, kaas, etc.)
- Gluten (o.a in brood, wraps, koek, pizza, etc.)
- Ui
- Koolsoorten
- Peulvruchten
- Paprika
- Prei
- Rauwkost
- Champignons
- Knoflook
- Koolzuur
- Suiker
- Appel
- Bier
- Alcohol
Eet en drink bijvoorbeeld 6 weken lang bovenstaande producten niet. Gaat het beter met de klachten? Voeg dan stap voor stap weer iets toe, zodat je goed kunt ervaren of je na het eten van het betreffende product weer klachten krijgt.
Eventueel kun je dit samen met een diëtist, voedingsdeskundige of moleculair therapeut doen.
Gezond voedingspatroon voor gezonde(re) darmen
Ongeacht of er bepaalde producten zijn waar je niet goed tegen kunt, is het belangrijk om gezond te eten. Veel voeding heeft namelijk meer invloed op je darmen dan je wellicht denkt. Denk aan gluten en snelle koolhydraten.
Gluten beschadigen bijvoorbeeld je darmwand. Terwijl de een hier niks van merkt, kan de ander wel degelijk darmklachten krijgen. Ook wordt het risico op chronische ontstekingsziekten en auto-immuunziekten groter.
Het eten van snelle koolhydraten (wit brood, pasta, snoep, gezoete yoghurt of vla, ontbijtgranen, chips, (fris)drank, koek, gebak, ijs, etc.) brengt, naast darmklachten, verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee:
- Overgewicht
- Ontstekingen
- Depressie
- Kanker
- Obesitas
- Diabetes type 2
- Hoge bloeddruk
- Hart- en vaatziekten
- Huidaandoeningen
Het is daarom voor iedereen beter om koolhydraatarm, glutenvrij en suikervrij te eten, maar voor mensen met darmklachten is het nóg belangrijker.
Maar wat eet je dan wel?
Een gezond voedingspatroon bestaat uit dagelijks voldoende eiwitten (80-120 gram), gezonde vetten (90-120 gram) en koolhydraten (50-150 gram).
Dit haal je onder andere uit de volgende producten:
| Eiwitten | Vetten | Koolhydraten |
| Noten | Vette vis | Groenten (alle kleuren) |
| Pitten | Algen(olie) | Fruit |
| Zaden | Avocado | Linzen |
| Gevogelte | Noten | Zoete aardappel |
| Eieren | Zaden | Zilvervliesrijst |
| Geitenyoghurt | Olijf(olie) | Kikkererwten |
| Tempeh | Kokos | Bonen |
| Peulvruchten | Boekweit | |
| Vis | Haver | |
| Zeevruchten | Quinoa |
Daarnaast is het belangrijk dat je voldoende water drinkt. Bij voorkeur 8 tot 10 glazen per dag. Dit komt neer op ongeveer 30 ml per kilo lichaamsgewicht.
Wanneer je niet zo van water houdt, of het drinken van water saai vindt, kun je er verse ingrediënten aan toevoegen. Denk aan citroen, munt, frambozen, gember, sinaasappel, kiwi en/of bessen. Ook kun je lekker warme kruidenthee drinken met bijvoorbeeld verse gember of munt.
Ruim 10% van alle Nederlanders heeft het Prikkelbare Darm Syndroom. De voornaamste klachten zijn buikpijn, een opgezette buik, een opgeblazen gevoel, winderigheid en constipatie of juist diarree.
Er is op dit moment nog geen duidelijke oorzaak bekend voor het ontstaan van het prikkelbare darmsyndroom. Wel is duidelijk dat onder andere erfelijkheid, stress, het gebruik van antibiotica en een voeding een grote rol kunnen spelen.
De diagnose wordt gesteld door de huisarts, waarbij verschillende vragen worden gesteld en andere aandoeningen worden uitgesloten.
De beste behandeling is het aanpassen van je voedingspatroon. Door onderzoek te doen naar waar je wel en niet tegen kunt, kun je bepaalde voeding voortaan laten staan.
Daarnaast is het van belang om snelle koolhydraten en gluten zoveel mogelijk te vermijden, voldoende (langzame) koolhydraten, vetten en eiwitten te eten en genoeg water (of kruidenthee) te drinken.
Dagmenu
Om een beeld te krijgen van wat een gezond voedingspatroon inhoudt, kun je onderaan de pagina een gratis dagmenu downloaden.
Al na 1 dag gezond eten zou je verschil kunnen merken aan je darmen. Echter gaat er een periode (van ongeveer 6 weken) overheen voordat je darmen volledig tot rust zijn gekomen.
Met behulp van bijvoorbeeld ons Reken af met Buikvet programma heb je voldoende handvatten om je gehele levensstijl aan te passen en voortaan gezond te eten. Jouw darmen zullen je gegarandeerd dankbaar zijn.
Naast minder PDS klachten, zorgt een gezonde levensstijl ook voor meer energie, een slanker lichaam, een mooiere huid, een beter humeur en een algehele goede gezondheid.
